Singapore. Challenge accepted!

Mình mới viết bài này hôm qua, giờ chia sẻ với mọi người nhé:-)

Ngó qua ngó lại vậy mà đã gần một năm rồi không viết cái note nào cả, hôm nay mình quay trở lại sự nghiệp viết lách với bài viết này, chia sẻ với anh chị em chút kinh nghiệm của mình khi apply job ở Singapore từ một khách du lịch.

Giới thiệu về Singapore một chút, tuy rằng là một nước nhỏ chỉ với khoảng 6 triệu dân nhưng là một trong những nền kinh tế phát triển trên thế giới, là một trong bốn con rồng châu Á, và được coi là một trong những nước ít tham nhũng nhất trên thế giới cùng với New Zealand và các nước Bắc Âu (Wiki). Có khoảng 7000 MNC hoạt động tại Singapore, vì thế có khá nhiều cơ hội việc làm cho foreign talents. Tuy nhiên một vài năm trở lại đây, chính phủ đã thắt chặt hơn chính sách cấp giấy phép làm việc cho người nước ngoài, dẫn đến chuyện xin việc làm ở đây cũng khó khăn hơn.

A. Giới thiệu về các loại giấy phép làm việc
Các loại giấy phép làm việc cho người nước ngoài tại Singapore các bạn có thể tham khảo ở link sau:
http://www.mom.gov.sg/foreign-manpower/passes-visas/Pages/default.aspx

Theo quan sát của cá nhân mình thì các anh chị em Việt Nam đang làm việc ở Sing sẽ rơi vào một trong hai loại pass: Employment Pass (min. salary 3k/month) và S Pass (min. salary 2k/month).

Mỗi công ty hàng năm sẽ có quota riêng về EP và S Pass, điểm khác nhau mấu chốt của hai loại pass này đó là nếu như công ty apply S Pass cho mình thì họ phải trả cho chính phủ một khoản tiền, còn nếu EP thì không phải trả cho chính phủ khoản tiền này. Thế nên giả sử như công ty đang cân nhắc trả lương cho mình S Pass lương 2.5k còn EP lương 4k, thì trong nhiều trường hợp họ vẫn prefer EP vì tính tổng tiền lương S Pass+tiền phải trả chính phủ thì vẫn cao hơn tiền lương trả cho EP. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng apply được EP vì apply được EP phụ thuộc vào hai yếu tố: background của công ty và background của candidate. Nói chung công ty sẽ tự cân nhắc quyết định apply cho mình loại pass nào.

Một vấn đề mà khá nhiều anh chị em cũng quan tâm đó là việc sponsor partner/family members khi mình đã có việc ở Sing. Cái link ở trên cũng có đề cập đến, mọi người có thể vào xem cụ thể, mình chỉ tóm tắt lại chung chung là nếu bạn muốn đưa vợ/chồng sang thì lương tối thiểu phải là 4k/month. Trước tháng 9 năm ngoái thì là 3k/month thôi nhưng chính phủ họ mới thắt chặt lại luật để hạn chế người vào Singapore, họ lo sợ infrastructure không đủ tải.

B. Cần chuẩn bị những gì trước khi bước vào cuộc chơi này
Ai cũng biết rằng quá trình xin việc vô cùng stressful và tốn thời gian, nhất là khi đem chuông đi đánh xứ người. Nhưng thực ra, cơ hội việc làm ở Singapore vẫn luôn tồn tại. Qua quá trình tìm hiểu thị trường lao động ở Singapore, mình biết rằng có rất nhiều dân Trung Quốc, Philipin, Indonesia, India đã tới Singapore theo dạng du lịch 30 ngày rồi trong thời gian đó tìm việc. Thời gian để tìm được việc thì vô cùng, nhanh thì một tháng, chậm thì có người 4 tháng, mình đọc thấy một anh chàng TQ đã phải đi bán máu để lấy tiền duy trì cuộc sống ở lại Sing xin việc. Hoặc những bạn Philipin hay Indo hết một tháng chưa tìm được việc phải đi tạm sang Malaysia mấy ngày rồi nhập cảnh lại Singapore. Họ có thể làm được, tại sao anh chị em Việt Nam lại không thể chứ? Tuy nhiên mình thấy VN ít người dám thử như vậy, nguyên nhân chính là do thiếu thông tin. Trong quá trình google mình có tìm thấy blog của anh Paul người VN chia sẻ kinh nghiệm của anh ấy cũng sang Sing theo dạng du lịch rồi tìm việc làm mấy năm trước đây, tuy rằng không thật sự chi tiết, mọi người có thể tham khảo ở link sau:

nttgraphics.com/wp/tim-viec-o-singapore/

Ok bây giờ mình sẽ list những thứ cần làm theo thứ tự:

1. Early planning:
Khoảng tháng 5 hồi còn thực tập ở Mỹ mình đã bắt đầu rải hồ sơ xin việc ở Sing. Trong khoảng tháng 7 và tháng 8 lúc còn ở Hà Lan mình cũng đã rải hồ sơ xin việc ở Sing cũng như contact các anh chị bạn bè ở Sing để tìm kiếm cơ hội, nhưng không có dấu hiệu nào khả quan. Bạn cũng có thể thử xin việc từ xa như vậy, đó là cách làm chắc chắn nhất tốn kém ít nhất mà ai cũng mong muốn, nhưng nếu vẫn không xin được việc theo kiểu đấy thì mời bạn đọc tiếp bài này nhé hehe.

Vì những lý do cá nhân nên mình đã quyết định từ rất sớm là sẽ không thử xin việc ở HL mà sẽ thử ở Sing, nếu không được thì sẽ về VN, do mình muốn move về gần nhà. Sau khi tốt nghiệp mình bay thẳng từ Amsterdam về Sing, mình đã book vé từ trước đó mấy tháng đợt super promotion dù lúc đấy chưa biết là có tốt nghiệp được ko lol.

Bạn cần chuẩn bị sớm để thu xếp về tiền bạc, sắp xếp công việc cá nhân, chuẩn bị tâm lý cho cuộc phiêu lưu này.

[MUST-READ] Bổ sung một chút, trước khi về Sing bạn có thể thử cái Self Assessment Tool dưới đây của MOM để xem mình có khả năng apply được EP/SP không, lưu ý đây chỉ là điều kiện cần căn bản, nếu bạn có pass cái assessment này thì cũng chưa đảm bảo 100% apply được EP/SP. Còn nếu không pass được cái assessment này thì tốt nhất không nên mạo hiểm sang Sing để đỡ tốn kém về tiền bạc và thời gian.

http://sat.mom.gov.sg/satservlet

2. Visa: VNese passport holder sang Singapore du lịch sẽ được ở lại max. 30 ngày, tuy nhiên khi gần hết 30 ngày này có thể extend thêm 30 ngày nữa để ở lại Sing, cái này mình sẽ nói ở phần sau cách extend. Như vậy coi như có max. 2 tháng trụ ở Sing để xin việc. Khi bay sang thì ở tờ Immigration Card mọi người điền max. 30 ngày nhé, khi du lịch tại Sing lâu như vậy thì nhiều khả năng sẽ bị Immigration Officer hỏi lý do sao du lịch lâu thế, mình cũng bị dính, mình bảo là sẽ đi với bạn qua KL chơi mấy hôm nữa mà chưa biết ngày nào sẽ đi vì còn phụ thuộc vào lịch của bạn. Anh chị em tự nghĩ lý do nhé. Các chị em đặc biệt sẽ bị chú ý vì có một thực trạng đáng buồn là nhiều chị em VNese sang đây rồi làm nghề…rồi trốn ở lại luôn…Có thể họ sẽ hỏi cả tiền chi tiêu trong thời gian ở Sing, anh chị em cứ chuẩn bị ít nhất 500 USD/week nhé.

Extend visa mọi người xem hướng dẫn ở link sau nhé:

http://www.nguoivietdatsing.com/index.php?option=com_content&view=article&id=532:hng-dn-gia-hn-them-30-ngay-ti-singapore&catid=57:cm-nang&Itemid=143

3. Flight:
Ở VN bay sang Sing thì có 3 hãng hay có vé rẻ: Tiger Airways, Jetstar, Lion Air. Bạn cần quyết định sớm thời gian sang Sing để kiếm vé rẻ

4. Accommodation:
Vì sang ngắn hạn nên anh chị em có thể search thử hostel hoặc nhà do các bạn người Việt bên này cho thuê ngắn hạn. Thường thuê nhà của các bạn người Việt mà bạn không có bạn bè bên này thì hơi khó, chắc cú nhất thì cứ hostelworld mà chơi, có hostel thuê 1 tháng cũng được, quan trọng nhất là phải có Wifi để mà ngồi apply job. Đến đây thì đúng chất backpacker vì cần có khả năng chịu khổ, ở chung với nhiều người chỗ hostel để tiết kiệm chi phí. Bạn cứ xác định min 300 S$/tháng ví dụ ở chung 12 người. Mình thì may mắn vì có đứa em bên này tìm hộ nhà cho 1 tháng nằm một cái giường đơn ở phòng khách, chung nhà với 6-7 người nữa, 300$/tháng.

Tìm nhà ngắn hạn của người Việt ở Sing bạn có thể vào forum sau tìm (site của Vnese students tại NUS)

http://forum.vncnus.net/viewforum.php?f=163

5. Ăn uống + đi lại:
Ăn uống basic tầm 10$/ngày, đi lại thì tùy cứ MRT và bus thôi, mua một cái thẻ EZ Link rồi nạp tiền vào là đi. Đi lại có lẽ ko mất nhiều nếu như bạn chỉ quanh quẩn hostel ngồi apply job, khi nào có interview call thì mới đi. Ăn thì cứ ra Food Court gần nhà mà ăn, siêu thị thì có Fair Price, Giant các thứ thì rẻ, vào 7Eleven cắt cổ lắm

6. Điện thoại:
Việc có một địa chỉ ở Sing và một số điện thoại ở Sing là vô cùng quan trọng trong quá trình xin việc. Theo mình thấy 90% là failed khi apply từ xa, mình nằm trong số này. Khi move về Sing thì khả năng xin việc có tăng lên, nhưng được hay không thì còn tùy mỗi người. Sim thì cứ mua prepaid của SingTel (vào shop của SingTel hoặc 7Eleven đều có, nhớ mang theo passport để activate sim), nếu ko có 3G thì giá 10$ thì phải, muốn add balance thì có cái Hot Add trả 28$ tài khoản có 128$.

7. CV + Cover letter (+Degree+Transcript)
Trước khi sang Sing thì bạn phải chuẩn bị sẵn các thứ này rồi, chỉ để trống addr và mobile khi sang tới Sing có điền vào là rải hồ sơ thôi. Addr thì điền addr của hostel, mobile thì bạn vừa mua sim ấy nhé.
Cách trình bày CV + Cover letter có thể nói là quan trọng bậc nhất trong quá trình xin việc, vì nó ‘quảng cáo’ bản thân bạn với nhà tuyển dụng để giành lấy cơ hội được phỏng vấn. Cách làm CV hay viết Cover letter thì có rất nhiều trên mạng, mình chia sẻ thêm kinh nghiệm của mình như sau:

CV tốt nhất cố gắng 1 page, làm 2 version, một cái dành apply công ty lớn, một cái dành apply công ty nhỏ. Hai version khác nhau ở chỗ là đa phần công ty lớn thích teamwork, công ty nhỏ thường yêu cầu bạn một lúc phụ trách nhiều việc. Nói chung đọc qua job description của hai công ty sẽ biết khác nhau thế nào.

Cover Letter: Tốt nhất là customize từng cover letter đối với mỗi công việc, làm sao thể hiện được mình MATCH với vị trí người ta yêu cầu

8. Job portals:
Mình chủ yếu search 2 job portals sau:
http://www.jobstreet.com.sg/ (Nhớ filter result là Direct Employer để tránh các agency. Các agency 99% là không có hứng thú với foreigners chưa từng có kinh nghiệm làm việc ở Singapore)
http://sg.jobsdb.com/sg

Ngoài ra còn có các job portals cũng khá hữu ích khác:
http://www.efinancialcareers.sg/ (các jobs thiên về banking và finance)
http://www.indeed.com.sg/
http://www.linkedin.com (Công việc hiện tại của mình là tìm thấy qua LinkedIn)

Trong quá trình search cũng nên làm một account trên monster.com.sg để các nhà tuyển dụng khi search candidates thấy hồ sơ của mình. Nhớ là profile trên monster phải có thật nhiều ‘killing keywords’ nghĩa là những keywords về skills của bạn mà hay xuất hiện trong các job description, bạn cứ đọc thử vài cái job description rồi đối chiếu lại với bản thân mình có những gì thì sẽ biết ngay những keywords đó.

Khi search jobs, có một vấn đề đó là rất nhiều job họ ghi ‘Only Singaporean/PR’, gặp những job này thì next thôi, cần kiên trì để tìm những job không có ghi mấy cái này nghĩa là foreigners có thể apply được. Cách mình làm đó là với mỗi link job, mình Ctrl+F rồi search chữ ‘PR’, nếu có thì cho next luôn. Kiên trì mọi người nhé.

Be productive: Không biết mọi người thế nào, theo trải nghiệm của mình thì làm tập trung lặp đi lặp lại một việc loại A xong rồi switch sang làm lặp đi lặp lại việc B thì sẽ hiệu quả hơn rất nhiều so với làm một việc loại A xong làm một việc loại B, rồi lại quay lại làm một việc loại A rồi B, kiểu này não bộ phải switch trạng thái rất nhiều lần nên hiệu suất không cao. Đó cũng là nguyên lý của mấy dây chuyển sản xuất, mỗi công nhân cứ làm lặp đi lặp lại một công việc. Chính vì vậy mình chia quá trình tìm và apply job mỗi ngày ra làm hai giai đoạn:

+GĐ 1(previous night / today’s morning): Tìm job thích hợp sau đó cho vào một file excel để phục vụ application tracking, chia ra các columns như job date, acknowledged date, interview date, application status (submitted/acknowledged/interview/offer/rejected).

+GĐ 2(today’s morning/today’s afternoon): submit application. Nếu bạn nào đã từng đọc bài chia sẻ kinh nghiệm apply học bổng của mình ba năm trước đây thì chắc hẳn vẫn còn nhớ việc mình chia sẻ việc viết email vào giờ làm việc. The same rule does apply here. Submit application vào giờ làm việc để chắc chắn rằng HR đọc được hồ sơ của bạn một cách nhanh chóng và không bị trôi sang các page sau của inbox

9. Interview
Bạn đã được gọi đi phỏng vấn? Xin chúc mừng, bạn đã đi được một bước khá lớn, tuy nhiên vẫn chưa chắc chắn secure job offer 100%. Vì thế chúng ta cần phải chuẩn bị thật tốt cho những buổi interview này. Mình cũng mới chỉ thắt cavat một hai lần, trước hôm phỏng vấn ở Sing cứ ngồi youtube search cách thắt cavat mãi, vậy mà vẫn không được chuyên nghiệp lắm, đến lởm:D.

Khi được gọi đi phỏng vấn, thường sẽ có ít nhất hai vòng, vòng 1 HR và các vòng sau chuyên môn/kỹ năng giao tiếp etc. Vòng 1 HR chắc chắn họ sẽ hỏi bạn tại sao lại chọn apply việc ở Singapore, visa status của bạn hiện tại là gì, cái này thì tùy cá nhân mỗi người trả lời sao cho họ thấy mình thực sự muốn tìm việc ở Sing và có ý định ở lại lâu dài, cái visa status thì cứ nói là tourist pass thôi ko sao cả. Như mình thì mình nói là Sing vừa nói tiếng Anh vừa nói tiếng Hoa nên tôi muốn về đây làm việc. Hơn nữa Sing lại gần VN mà gia đình bạn bè tôi sang chơi lại không cần visa nên rất thuận tiện.

Có một cty hỏi tiếp mình vậy tại sao lại không về VN luôn, theo tôi được biết thì kinh tế VN cũng đang phát triển mạnh và có nhiều cơ hội. Mình trả lời là tôi muốn được trau dồi kinh nghiệm làm việc trong môi trường quốc tế trước, tôi nghĩ như thế sẽ tốt hơn blabla.

Một câu hỏi nữa hay gặp đó là muốn lương bao nhiêu, mình thì tham khảo bạn bè ở Sing để xem mức lương basic cho undergraduate mới ra trường là bao nhiêu, rồi đưa ra một khoảng chứ không nói con số cụ thể. Lưu ý rằng nếu bạn là fresh graduate ở nơi khác tới không kể BSc. hay Msc. thì mức lương cũng dao động tương đương lương của fresh under ở đây. Họ thường nghiêng về ưu tiên local grad. nên nếu mình vừa có bằng cấp hơn, mức lương yêu cầu lại tương đương thì cá nhân mình nghĩ sẽ có ưu thế để bù lại việc mình ko tốt nghiệp ở Sing. Lời khuyên của mình là đừng expect cao qúa, hãy bắt đầu từ những gì căn bản nhất, trụ một chân ở Sing đã rồi tính;-)

10. Offer
Hy vọng rằng tất cả anh chị em sẽ nhận được offer sau thời gian dài chiến đấu và chờ đợi. Trước khi về Sing mình đã xác định phải ăn nằm ở đậu ít nhất 1 tháng thì may ra mới có offer, vì trước đó mình đã lục nát mấy cái forum TQ ở Sing rồi, thống kê cho thấy ít nhất 1 tháng mới có offer (mà chú có offer này tốt nghiệp MSc. IT ở UK về T_T). Hết một tháng mà mình không có job thì cũng không việc gì phải bán máu, xách đồ về nhà ăn cơm mẹ nấu thôi, coi như mất học phí để có được chuyến phiêu lưu ở Sing. Phải nói rằng mình cực kỳ may mắn khi trong vòng 2 tuần apply tầm 30 chỗ thì nhận được 2 offers. Trước đấy một nơi khi phỏng vấn chuyên môn thì bị 2 anh một senior một boss quay cho gần 3 tiếng chóng hết cả mặt T_T. Cty đang làm bây giờ thì mới phỏng vấn qua phone chưa đầy 10 mins thì boss đã hỏi ‘Do you have any questions for me?’, mình nghĩ 99% là tạch rồi vì có vẻ họ không interest nữa. Thế là mình cố gắng hỏi các câu hỏi, gợi mở các câu chuyện các vấn đề về chuyên môn, về competitors của cty, những sản phẩm giải pháp chủ đạo của cty etc. Và cũng từ những câu hỏi và câu trả lời của mình mà boss dựa vào đấy để hỏi những thứ liên quan, cuối cùng cuộc pv kéo dài gần 1 tiếng. Sau này khi được nhận vào rồi mình mới biết rằng trong 4 người thì mình là người duy nhất được nhận sau hai vòng pv, những người khác đều phải trải qua 4 vòng, cũng có tí tự hào lol!! Thế nên anh chị em cứ bình tĩnh tự tin mà chiến đấu nhé:D

Về thuế thu nhập thì anh chị em có thể tham khảo ở đây:
http://www.iras.gov.sg/irashome/page04.aspx?id=1190

C. Chuẩn bị tâm lý

Phần cuối này mình muốn nói đến một vấn đề cũng quan trọng không kém trong việc apply job ở Sing, đó là chuẩn bị tâm lý. Hãy tự hỏi bản thân rằng bạn có sẵn sang để chấp nhận mạo hiểm này không? Có thể sau một hay hai tháng mất toàn bộ số tiền mà vẫn không tìm được việc. Thời điểm tốt nghiệp mình cũng phải cân nhắc vấn đề này vì quả thật chi phí cho việc ở Sing 1 tháng cũng không phải số tiền nhỏ. Tuy nhiên mình đã quyết định thử, vì thứ nhất cũng có chút yên tâm với profile của mình, và thứ hai là nếu không thử thì nắm chắc thất bại rồi. Hãy coi như đây là một chuyến du lịch khám phá một vùng đất mới trong vòng một tháng.

Thực sự, nếu ngày nào bạn cũng chỉ quanh đi quẩn lại với apply job thì không điên sẽ thành dở hơi, lúc đó có được job thì cũng chẳng để làm gì lol. Thế nên cũng phải cân bằng giữa việc chính của mình và vui chơi giải trí. Mình hầu như đá bóng hàng tuần trong campus của NTU, có một lần còn đi bộ trong rừng 10km với mấy đứa em cũng vui phết. Dân Singapore mình thấy thích chạy bộ, bạn cũng có thể thử.

….

Finally, I would like to say that applying job in Singapore as a tourist is quite risky and challenging, yet full of satisfaction and adventure. You will never know until you try it. And even if you fail, I believe that there are still some lessons learned. For me, it was an amazing experience with lots of ups and downs.

And here comes the most important part.

The choice is yours.

-Kinh nghiệm tìm việc ở Singapore-